साउनमा चालु खाता र शोधनान्तर दुवै बचतमा, प्रत्यक्ष लगानी भने घट्यो

काठमाडौं, भदौ — आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को पहिलो महिनामा नेपालले चालु खाता र शोधनान्तर दुवै क्षेत्रमा बचत देखाएको छ। नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको तथ्याङ्कअनुसार विप्रेषण आप्रवाह, सेवा आय र अन्य वैदेशिक भुक्तानी सुधारसँगै देशको बाह्य क्षेत्र मजबुत बनेको हो।

समीक्षा अवधिमा चालु खाता रु. ७८ अर्ब १४ करोडले बचतमा रहेको छ। अघिल्लो वर्ष सोही महिनामा यो बचत रु. ३३ अर्ब ८ करोड मात्र थियो। अमेरिकी डलरमा हेर्दा गत वर्ष चालु खाता २५ करोड डलर बचतमा रहेकामा यस वर्ष साउनमा यो ५६ करोड डलर पुगेको छ। यसले नेपालमा वैदेशिक विनिमय भुक्तानी क्षमतामा उल्लेखनीय सुधार भएको देखाउँछ।

समीक्षा अवधिमा खुद पुँजीगत ट्रान्सफर रु. १ अर्ब ४ करोड पुगेको छ। गत वर्ष सोही महिनामा यो रकम रु. २२ करोड मात्र थियो। तर, प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी (इक्विटी मात्र) भने घटेर रु. ६९ करोडमा सीमित भएको छ। गत वर्ष साउनमा प्रत्यक्ष लगानी रु. ८० करोड आएको थियो। यसले लगानीकर्ताको सतर्कता अझै कायम रहेको देखाउँछ।

साउन महिनामा शोधनान्तर स्थिति रु. ८९ अर्ब ३० करोडले बचतमा रहेको छ। गत वर्ष सोही अवधिमा शोधनान्तर रु. ४० अर्ब ९० करोड मात्र बचतमा थियो। अमेरिकी डलरमा यो बचत गत वर्ष ३१ करोड डलर रहेकोमा यस वर्ष ६४ करोड डलर पुगेको छ। यसले नेपालको भुक्तानी सन्तुलन मजबुत भएको संकेत गरेको छ।

अर्थतन्त्रका विज्ञहरूका अनुसार चालु खाता र शोधनान्तरमा देखिएको बचत सकारात्मक संकेत हो। विप्रेषण आप्रवाह र सेवा आयमा आएको वृद्धि तथा आयात भुक्तानीको नियन्त्रणले यसमा योगदान पुर्‍याएको छ।
तर, प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानीमा निरन्तर गिरावट हुनु भने दीर्घकालीन दृष्टिले चिन्ताजनक मानिएको छ। विशेषज्ञहरूले अल्पकालीन स्थिरता भन्दा पनि दीर्घकालीन दिगोपनाका लागि लगानीमैत्री वातावरण सिर्जना गर्नुपर्ने सुझाव दिएका छन्।