साउनमा निर्यात ९५ प्रतिशतले बढ्दा आयात ११ प्रतिशतले बढ्यो, व्यापार घाटा अझै उच्च

आर्थिक वर्ष २०८२/८३ को पहिलो महिनामा नेपालले वैदेशिक व्यापारमा मिश्रित परिणाम देखाएको छ। निर्यातमा ऐतिहासिक वृद्धि भए पनि आयात अझै उच्च रहने क्रम जारी छ, जसले गर्दा व्यापार घाटा न्यून मात्रामा भए पनि बढेको देखिन्छ।

निर्यातमा करिब दोब्बर वृद्धि

साउन महिनामा कुल वस्तु निर्यात ९५.७ प्रतिशतले बढेर रु. २३ अर्ब ९३ करोड पुगेको छ। अघिल्लो वर्षको सोही महिनामा भने निर्यातमा ९.६ प्रतिशतले कमी आएको थियो।
गन्तव्यगत विवरण अनुसार, भारततर्फको निर्यात १५६.७ प्रतिशतले बढेको छ भने चीनतर्फको निर्यात ६५.२ प्रतिशतले घटेको छ। अन्य मुलुकहरूमा पनि निर्यात १४ प्रतिशतले कमी आएको छ।
वस्तुगत रूपमा हेर्दा भटमासको तेल, पाम तेल, पोलिस्टर धागो, अलैची र जुटका सामान निर्यात बढ्ने मुख्य वस्तु बने भने जिङ्क सिट, पार्टिकल बोर्ड, ऊनी गलैचा, पिना र चिया निर्यातमा गिरावट आएको छ।

आयातमा ११.४ प्रतिशतको वृद्धि

उता, कुल वस्तु आयात साउन महिनामा ११.४ प्रतिशतले बढेर रु. १४३ अर्ब ४ करोड पुगेको छ। गत वर्ष सोही महिनामा आयात ०.६ प्रतिशतले घटेको थियो।
मुलुकगत आधारमा, भारतबाट आयात ७.५ प्रतिशत, चीनबाट १४.१ प्रतिशत र अन्य मुलुकहरूबाट २०.५ प्रतिशतले बढेको छ।
वस्तुगत रूपमा भटमासको कच्चा तेल, यातायात उपकरण, सवारी साधन तथा स्पेयर पार्टस्, चामल–धान, कोइला र रासायनिक मल आयात बढ्ने वस्तु बने भने हट रोल्ड शिट, खाने तेल, पेट्रोलियम पदार्थ, अन्य मेसिनरी तथा तेलहन आयात घटेका छन्।

व्यापार घाटा अझै पनि गहिरो

निर्यातमा ठूलो वृद्धि भए पनि आयातको परिमाण अझै धेरै भएकाले व्यापार घाटा २.५ प्रतिशतले बढेर रु. ११९ अर्ब ११ करोड पुगेको छ। गत वर्ष सोही महिनामा घाटामा ०.४ प्रतिशतले मात्र वृद्धि भएको थियो।
समीक्षा अवधिमा निर्यात–आयात अनुपात १६.७ प्रतिशत पुगेको छ, जुन अघिल्लो वर्षको ९.५ प्रतिशत भन्दा केही सुधार भए पनि अझै कमजोर दरमै छ।

भारतसँगको आयात भुक्तानी

समीक्षा अवधिमा भारतबाट आयात भएका वस्तुहरूका लागि रु. १३ अर्ब ४३ करोड बराबरको विदेशी मुद्रा भुक्तानी भएको छ। गत वर्ष सोही अवधिमा यो भुक्तानी रु. १३ अर्ब ९८ करोड बराबरको थियो। यसले देखाउँछ कि भारतसँगको व्यापार असन्तुलन अझै कायम छ।

विश्लेषकहरूका अनुसार निर्यातमा आएको ठूलो वृद्धिले उत्साहजनक संकेत दिएको छ। विशेषतः तेलजन्य वस्तु र कृषि उत्पादनमा वृद्धि हुनु सकारात्मक पक्ष हो। तर, पेट्रोलियम र मेसिनरी जस्ता ठूलो परिमाणका वस्तुहरूमा आयात अझै बढी रहेकाले व्यापार घाटा सुधारमा ठूला चुनौती रहेको छ।
यदि आगामी महिनामा निर्यात प्रवर्द्धनसँगै आयात व्यवस्थापनमा ध्यान दिइएन भने वैदेशिक व्यापार घाटा अझै दीर्घकालीन रूपमा अर्थतन्त्रको कमजोरी बन्ने चेतावनी विज्ञहरूले दिएका छन्।