ब्रॉड मनी वृद्धिदरमा स्थिरता, तर विस्तार दर केही घट्दो

नेपालको वित्तीय क्षेत्रको वर्षद्वारा वर्ष (y-o-y) ब्रॉड मनी (M2) वृद्धिदर पछिल्ला केही वर्षयता उतारचढावपूर्ण देखिएको छ, जसले मौद्रिक नीतिका उतारचढाव, आर्थिक पुनरुत्थान र केन्द्रीय बैंकको रणनीतिक हस्तक्षेपहरूलाई प्रतिबिम्बित गर्छ। २०७५/७६ मा ब्रॉड मनीको वृद्धिदर १८.१% थियो भने, २०७६/७७ मा यो दर तीव्र रूपमा वृद्धि भएर २२.७% पुगेको थियो। यस वृद्धिमा कोभिड महामारीका बेला लागू गरिएका सहज मौद्रिक नीतिहरू र उच्च सरकारी खर्चले ठूलो भूमिका खेलेको मानिन्छ।

तर, त्यसपछिको आर्थिक वर्ष २०७७/७८ मा ब्रॉड मनीको वृद्धिदर एकाएक घटेर मात्र ६.८% मा झर्‍यो। यो गिरावट नेपाल राष्ट्र बैंकले लिएको कडाइपूर्ण मौद्रिक नीति, क्रेडिट नियन्त्रण र महँगी नियन्त्रणका लागि अपनाइएको संयमित रणनीतिको परिणाम हो। यद्यपि, त्यसपछिका वर्षहरूमा यो दरमा केही स्थिरता देखिएको छ। २०७८/७९ मा ब्रॉड मनी ११.४% ले वृद्धि भएको थियो भने २०७९/८० मा यो दर १२.९% पुग्यो।

२०७९/८० को मध्यअप्रिलसम्मको तथ्याङ्क अनुसार ब्रॉड मनीमा १२.४% को वृद्धि देखिएको थियो भने २०८०/८१ को मध्यअप्रिलसम्म यो दर ११.६% मा झरेको छ। यो गिरावट सानोतिनो भए पनि यसले मौद्रिक प्रणालीमा एक प्रकारको सन्तुलन देखाउँछ। राष्ट्र बैंकले बजारमा अत्यधिक तरलता नहोस् भनेर अपनाएको सतर्कता र महँगी नियन्त्रणका उपायले यो दरमा नियन्त्रण देखिएको हो।

यो प्रवृत्तिले आगामी दिनमा कर्जाको उपलब्धता, ब्याजदरको अवस्था, र कुल मुद्रास्फीतिमा समेत असर पार्नेछ। यसकारण, ब्रॉड मनीको वृद्धिदरलाई लगानीकर्ता, व्यवसायी तथा नीति निर्माताहरूले निकट रूपमा हेर्नुपर्ने आवश्यकता छ।