नेपालको बैंकिङ क्षेत्रको अवलोकन: निक्षेप र कर्जा दुवैमा स्थिर वृद्धि

मासिक बैंक तथा वित्तीय तथ्यांक अनुसार, नेपालका बैंकहरूले सञ्चित निक्षेप र प्रवाह गरिएको कर्जामा निरन्तर वृद्धि देखिएको छ। यो अवस्था आर्थिक स्थायित्व, जनविश्वास र तरलता सुधारको संकेत हो।

निक्षेपको अवस्था: उल्लेखनीय वृद्धिको प्रवृत्ति

२०७९ असारमा कुल निक्षेप ६,२६१ अर्ब रुपैयाँ थियो, जुन २०७९ जेठमा बढेर ६,८८५ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। यो १०% बराबरको वार्षिक वृद्धि हो। केहि उल्लेखनीय वृद्धिका बिन्दुहरू:

• २०७९ साउनमा २३५ अर्ब रुपैयाँको वृद्धि — सम्भवतः आ.व. अन्त्यपछिको आर्थिक संकलनले।

• २०७९ कात्तिकमा १३४ अर्बले निक्षेप वृद्धि — दशैं–तिहारको मौसमी प्रभावको संकेत।

• २०८२ बैशाखदेखि जेठसम्म, निक्षेप पुनः २४ अर्बले बढेको छ — सम्भवतः रेमिट्यान्स वा बजेट खर्चका कारण।

यसले जनविश्वासमा सुधार, उपभोगभन्दा बढी बचत, र बजारमा तरलता पर्याप्त रहेको संकेत दिन्छ।

कर्जाको अवस्था: मन्द तर निरन्तर वृद्धि

• पुष–माघ महिनामा कर्जा १०४ अर्बले बढेको छ — व्यवसाय विस्तार, ब्याज दर घटाउने नीति, वा नयाँ ऋण योजनाका कारण हुनसक्छ।

• जेठमा भने अघिल्लो महिनाको तुलनामा कर्जा थोरै घटेको छ (८ अर्बले) — ऋण चुक्ता वा ऋण दिन सावधानी अपनाइएको हो।

यो अवस्था कर्जा प्रवाहमा बैंकहरू सावधानी अपनाइरहेका छन् भन्ने देखाउँछ।

सीडी अनुपात घट्नुको मतलब बैंकहरूले निक्षेपको तुलनामा कर्जा अलि कम प्रवाह गरिरहेका छन्। सम्भवतः कर्जा जोखिम नियन्त्रण, नियमन कडाइ, वा लगानी अवसरको सीमितताका कारण हो।

तरलता पर्याप्त छ — निक्षेपमा दोहोरो अङ्कको वृद्धि स्पष्ट देखिन्छ।

1. कर्जा प्रवाह सन्तुलित तर सावधानीपूर्वक — बजारमा माग घटेको वा बैंकहरूको नीति कडा भएको संकेत।

2. नीतिगत प्रभाव — नेपाल राष्ट्र बैंकले निकट भविष्यमा नीतिगत ब्याजदर वा ऋण नीतिमा परिवर्तन ल्याउन सक्छ।

3. अवसर — उच्च निक्षेपले कर्जा प्रवाह वृद्धि गर्न, पूँजीबजार विस्तार गर्न, र लघु व्यवसायहरूलाई सहुलियत दिन सघाउँछ।

२०81/८2 को अन्त्यसम्म नेपालको बैंकिङ क्षेत्र सन्तुलित रूपमा अघि बढिरहेको देखिन्छ। तर, निक्षेपको तुलनामा कर्जा वृद्धि सुस्त भएकोले नीति निर्माताहरूले कर्जा विस्तारका लागि रणनीति तयार गर्नुपर्ने देखिन्छ।