चैत मसान्त २०८१ मा राष्ट्र बैंकको कुल सम्पत्ति २३ खर्ब ८६ अर्ब नाघ्यो

नेपाल राष्ट्र बैंकले सार्वजनिक गरेको चैत मसान्त २०८१ को वित्तीय विवरण (Monthly Balance Sheet) अनुसार राष्ट्र बैंकको कुल सम्पत्ति तथा दायित्व (Assets and Liabilities) अघिल्लो आषाढ २०८१ को तुलनामा उल्लेखनीय रूपमा बढेको देखिन्छ। २०७८ आषाढ मसान्तसम्म कुल सम्पत्ति २० खर्ब ६७ अर्ब रुपैयाँ थियो भने चैत मसान्तसम्म यो २३ खर्ब ८६ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। यो वृद्धिले बैंकको मौद्रिक क्षमता र सुदृढता दुवैमा सुधार देखिएको पुष्टि गर्छ।

सबैभन्दा उल्लेखनीय पक्ष भनेको विदेशी मुद्रामा भएको सम्पत्तिको तीव्र वृद्धि हो। चैत मसान्तसम्म विदेशी मुद्रा सम्पत्ति २,२८२ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ, जुन अघिल्लो आषाढको १,९६५ अर्बको तुलनामा ३१७ अर्ब रुपैयाँले बढेको हो। विशेष गरी विदेशी बैंकमा गरिएको टर्म डिपोजिट ६७१ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ भने विदेशी सुरक्षा पत्र (securities) मा गरिएको लगानी १,२३९ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। त्यस्तै, राष्ट्र बैंकले सुन प्रमाणपत्र (Gold Certificate) मा पनि १११ अर्बभन्दा बढी लगानी गरेको देखिन्छ। यसले राष्ट्र बैंकको विदेशी विनिमय सञ्चितिको स्थिति सुदृढ बनेको संकेत दिन्छ।

विदेशी मुद्रा सम्बन्धी दायित्वहरू भने घटेको देखिन्छ। अघिल्लो आषाढमा ५१ अर्ब रुपैयाँ बराबरको दायित्व थियो भने चैत मसान्तमा यो घटेर ४६ अर्ब रुपैयाँमा झरेको छ। यसबाट बैंकको नेट विदेशी मुद्रा स्थिति सुदृढ भएको देखिन्छ।

स्थानीय मुद्राको सन्दर्भमा पनि उल्लेखनीय परिवर्तन देखिएको छ। स्थानीय मुद्रामा कुल दायित्व चैत मसान्तमा १,६६४ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ जुन आषाढको तुलनामा करिब १९८ अर्ब रुपैयाँले बढी हो। यसमा चलनचल्तीको मुद्रा (Currency in Circulation) प्रमुख कारक रह्यो, जुन ७३६ अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। बैंक तथा वित्तीय संस्थाबाट जम्मा भएको निक्षेप २८४ अर्बमा पुगेको छ भने सरकारको निक्षेप पनि निकै उच्च ३४० अर्बमा पुगेको छ, जुन आषाढमा मात्र ६३ अर्ब थियो।

साथै, राष्ट्र बैंकले सरकारले पाउने लाभांश (Surplus payable to Government) का रुपमा १७ अर्ब रुपैयाँ छुट्याएको छ, जुन अघिल्लो आषाढमा ३७ अर्बभन्दा बढी थियो। अन्य स्थानीय सम्पत्तिहरू जस्तै सरकारी सुरक्षण पत्रमा लगानी, अन्य संस्थाहरूसँगको ऋण तथा बक्यौता, सुन तथा चाँदी सम्पत्ति, सम्पत्ति तथा पूर्वाधारमा गरिएको लगानी समेत चैतमा केही वृद्धि भएको देखिन्छ।

राष्ट्र बैंकको पुँजी तथा सञ्चित कोषमा पनि वृद्धि देखिएको छ। अघिल्लो आषाढमा यो रकम ५४३ अर्ब रुपैयाँ थियो भने हाल ६७० अर्ब रुपैयाँ पुगेको छ। यो वृद्धि राष्ट्र बैंकको मौद्रिक नीतिमा लचिलोपन र संकटमोचक क्षमतामा सुधार भएको संकेत मान्न सकिन्छ।

समग्रमा, राष्ट्र बैंकको चैत मसान्त २०८१ को वित्तीय अवस्था सन्तोषजनक देखिन्छ। विदेशी विनिमय सञ्चिति, सरकारी निक्षेप र सञ्चित कोष सबैमा सकारात्मक वृद्धि देखिनुले आगामी मौद्रिक नीतिहरूमा लचिलो रणनीति अपनाउने सम्भावना प्रबल बनाएको छ।