नेपालको सकल गार्हस्थ्य उत्पादन (GDP) वृद्धि: आर्थिक सुधारको स्थिर संकेत

नेपालको अर्थतन्त्र पछिल्ला छ आ.व. हरूमा सकल गार्हस्थ्य उत्पादन (GDP) को चालू मूल्यमा निरन्तर रूपमा वृद्धि भईरहेको देखिन्छ, जसले कोभिड-१९ महामारी र संरचनागत चुनौतीपछिको सुधार संकेत गर्छ। उपलब्ध तथ्याङ्क अनुसार, आर्थिक वर्ष २०८१/८२ (2024/25) मा नेपालको GDP ६१०७.२ अर्ब रुपैयाँ पुग्ने प्रक्षेपण गरिएको छ, जुन अघिल्लो आ.व. २०८०/८१ (2023/24) को ५७०९.१ अर्ब रुपैयाँ भन्दा झण्डै ७ प्रतिशतको उल्लेखनीय वृद्धि हो। यो वृद्धि व्यापारिक गतिविधि, उत्पादन, र उपभोगमा सुधार आएको संकेत हो।

आर्थिक वर्ष २०७६/७७ (2019/20) मा नेपालको GDP ३८८८.७ अर्ब रुपैयाँ थियो। त्यसपछिको वर्ष २०७७/७८ मा महामारीका कारण विभिन्न क्षेत्र प्रभावित भए तापनि GDP थोरै बढेर ४३५२.६ अर्ब रुपैयाँ पुगेको थियो। आर्थिक पुनरुत्थानको गति २०७८/७९ मा तीव्र भयो, GDP १४ प्रतिशतभन्दा बढीले बढेर ४९७६.६ अर्ब रुपैयाँ पुग्यो। यसमा प्रवासी रेमिट्यान्सको बृद्धि, पर्यटन क्षेत्रको पुनरागमन, कृषि उत्पादनमा सुधार आदि मुख्य कारण थिए।

२०७९/८० मा GDP ५३६७ अर्ब रुपैयाँ पुगेको थियो, तर यस अवधिमा मुद्रास्फीति, अन्तर्राष्ट्रिय परिस्थितिहरू र नीति सम्बन्धी अवरोधले वृद्धि दर केही मन्द भएको देखियो। त्यसपछि पनि अर्थतन्त्रको समग्र विकास सकारात्मक रह्यो। २०८०/८१ मा GDP फेरि बढेर ५७०९.१ अर्ब रुपैयाँ पुग्यो, जसमा रेमिट्यान्सको मजबुत प्रवाह, पूर्वाधार क्षेत्रमा लगानी, र निजी क्षेत्रको सहभागिताको प्रभाव देखिएको छ।

२०८१/८२ मा GDP ६१०७.२ अर्ब रुपैयाँ पुग्ने प्रक्षेपण छ, जुन समष्टिगत आर्थिक स्थिरता, सरकारी खर्च, र निजी क्षेत्रको सक्रियता मार्फत हासिल हुने अपेक्षा गरिएको छ। यसले नेपालको आर्थिक स्थायित्व र दीर्घकालीन सुधारको बाटो थप बलियो बनाउने देखिन्छ। तथापि, यससँगै उत्पादनशील क्षेत्रमा लगानी, निर्यात विविधीकरण, र राजस्व सुधार आवश्यक रहेको पनि स्पष्ट हुन्छ।