नेपालमा ट्रेजरी बिलको ब्याजदरमा उतारचढाव, पछिल्ला अवधिमा स्थिरता देखिँदै

नेपालको ट्रेजरी बिल (T-Bill) को ब्याजदरमा पछिल्ला छ आर्थिक वर्षमा उल्लेखनीय उतारचढाव देखिएको छ । मौद्रिक नीतिमा आएको कडाइ, तरलताको अवस्था, र मौद्रिक प्राधिकरण नेपाल राष्ट्र बैंक (NRB) का नीतिगत निर्णयले यो उतारचढावलाई प्रस्ट पार्छ ।

२०७६/७७ (2019/20) मा ९१-दिने टी-बिलको ब्याजदर १.२७ प्रतिशत मात्र थियो भने ३६४-दिने टी-बिलको दर २.२६ प्रतिशत थियो । यसले बजारमा प्रशस्त तरलता र सस्तो कर्जाको संकेत गर्थ्यो, जुन बेला राष्ट्र बैंकको मौद्रिक नीति लचकदार देखिन्थ्यो ।

तर २०७८/७९ (2021/22) मा दुवै दरमा तीव्र वृद्धि भयो । ९१-दिने टी-बिलको दर १०.६६ प्रतिशतसम्म पुगेको थियो भने ३६४-दिने दर १०.१९ प्रतिशतमा पुग्यो । यो अवस्था बैंकिङ प्रणालीमा तरलता अभाव, उच्च आयात, तथा मुद्रास्फीतिको दबाबका कारण NRB ले मौद्रिक कडाइ गरेको संकेत हो ।

२०७९/८० (2022/23) मा भने ब्याजदरमा केही गिरावट आएको देखिन्छ । ९१-दिने दर ६.३५ प्रतिशत र ३६४-दिने दर ७.०० प्रतिशतमा झर्‍यो, जसले कोरोना महामारीपछिको आर्थिक पुनरुत्थानलाई सहयोग पुर्‍याउन अपनाइएको लचकदार नीति झल्काउँछ ।

त्यसपछिका अवधिमा ब्याजदर झन् तल झरेका छन् । २०८०/८१ (2023/24) मा ९१-दिने दर ३.०० प्रतिशत र ३६४-दिने दर ३.१९ प्रतिशतमा सीमित रह्यो । यही आर्थिक वर्षको मध्य-चैत (Mid-April) सम्म दर क्रमशः ३.०० र ३.२९ प्रतिशतमा रहे, जुन तुलनात्मक रुपमा स्थिरता देखिन्छ ।

२०८१/८२ (2024/25) को मध्य-चैतसम्म आएर ९१-दिने दर अलिकति बढेर ३.०६ प्रतिशत पुगेको छ भने ३६४-दिने दर ३.०३ प्रतिशतमा झरेको देखिन्छ । छोटो अवधिमा तरलताको माग उच्च हुनु वा राष्ट्र बैंकको सर्तक नीति यसमा कारण हुन सक्छ ।

समग्रमा हेर्दा, ट्रेजरी बिलको ब्याजदरले नेपालले कसरी मौद्रिक कडाइको चरणबाट स्थायित्वतर्फको यात्रा तय गरिरहेको छ भन्ने संकेत गर्छ । बजारमा सुधार, मुद्रास्फीति नियन्त्रण, र वैदेशिक मुद्रा सञ्चितिमा वृद्धि भएको अवस्थाले पनि दरमा स्थिरता ल्याउन मद्दत पुर्‍याएको देखिन्छ ।

यदि चाहनुहुन्छ भने यो समाचारको लागि बार चार्ट वा अंग्रेजी संस्करण पनि उपलब्ध गराउन सक्छु, बनाइदिउँ?