निक्षेप सकल गार्हस्थ्य उत्पादनको ११४.६९%, कुल कर्जा प्रवाहमा पनि उल्लेखनीय वृद्धि, एनपीएल दरमा सतर्कता आवश्यक

नेपाल राष्ट्र बैंकले २०८२ सालको जेठ मसान्त (२०२५ जुन मध्य) सम्मको प्रमुख वित्तीय सूचकांकहरू सार्वजनिक गरेको छ। सार्वजनिक विवरणअनुसार बैंक तथा वित्तीय संस्थाहरूको कुल निक्षेप सकल गार्हस्थ्य उत्पादन (GDP) को ११४.६९ प्रतिशत पुगेको छ। यसमध्ये सर्वाधिक योगदान कक्षा “क” (वाणिज्य बैंक) बाट आएको छ, जसको निक्षेप GDP को १०२.५६ प्रतिशत बराबर रहेको छ।

कुल कर्जा प्रवाह पनि उल्लेखनीय रूपमा वृद्धि भएको देखिन्छ, जुन समग्र GDP को ९१.१५ प्रतिशत बराबर पुगेको छ। बैंकहरूले संकलन गरेका निक्षेपमध्ये कति प्रतिशत कर्जा प्रवाहमा प्रयोग गरियो भन्ने देखाउने CD अनुपात समग्रमा ७८.३९ प्रतिशत पुगेको छ। यसमध्ये कक्षा “ब” विकास बैंकहरूको CD अनुपात सबैभन्दा बढी ८४.४७ प्रतिशत, कक्षा “ग” को ७९.६४ प्रतिशत र कक्षा “क” को ७७.७८ प्रतिशत रहेको छ।

निक्षेप संरचनामा हेर्दा, कुल निक्षेपको ४९.९८ प्रतिशत हिस्सा सावधिक निक्षेपले ओगटेको छ, जहाँ कक्षा “ग” वित्त कम्पनीहरूले ६६.४८ प्रतिशत सावधिक निक्षेप राखेका छन्। बचत निक्षेपको हिस्सा ३६.०६ प्रतिशत रहेको छ भने चालु निक्षेप ५.७५ प्रतिशत र कल निक्षेप ७.४७ प्रतिशत देखिएको छ।

तर, कर्जाको गुणस्तरतर्फ केही चिन्ताजनक संकेत देखिएका छन्। गैर-प्रदर्शनकारी कर्जा (NPL) को औसत दर ५.२४ प्रतिशत पुगेको छ, जसमा कक्षा “ग” का वित्त कम्पनीहरूको NPL दर अत्यधिक १३.०४ प्रतिशत रहेको छ। यसले ती संस्थाहरूको कर्जा जोखिम उच्च रहेको संकेत गर्छ। त्यस्तै, कुल कर्जाको तुलनामा कर्जा नोक्सानी प्रावधान (LLP) को अनुपात ५.३४ प्रतिशत देखिएको छ, कक्षा “ग” मा यो दर ११.५५ प्रतिशत पुगेको छ।

वञ्चित क्षेत्र कर्जा (Deprived Sector Loan) पनि समग्र कर्जाको ५.७४ प्रतिशत रहेको छ, जुन न्यूनतम नियामकीय आवश्यकता भन्दा माथि हो। यसमा विकास बैंकहरूले सबैभन्दा धेरै ७.१२ प्रतिशत कर्जा वञ्चित क्षेत्रमा प्रवाह गरेका छन्।

समग्रमा हेर्दा, नेपालको बैंकिङ प्रणालीमा निक्षेप संकलन र कर्जा प्रवाहमा सन्तोषजनक वृद्धि देखिएको छ। तर कर्जा गुणस्तरतर्फ विशेषगरी वित्त कम्पनीहरूमा उच्च जोखिम देखिएको हुँदा नियामक सतर्कता आवश्यक देखिन्छ। वित्तीय सूचकांकले समग्र प्रणाली स्थिर भए पनि सावधानीपूर्वक सुधार आवश्यक रहेको सन्देश दिएको छ।